โครงการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์

- ศึกษาวิจัยกล้วยไม้รองเท้านารี และพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ -

๑๐ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๓๘ ทรงผสมเกสรรองเท้านารีอินทนนท์ ณ ดอยขุนแม่สุริน อำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน

            จากปี ๒๕๔๗ โครงการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์ ได้ศึกษาวิจัยการเพาะเลี้ยงขยายพันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารี สายพันธุ์ที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทยได้รวม ๑๐ ชนิด จากสายพันธ์ุที่มีอยู่ประมาณ ๒๐ ชนิด (รวมลูกผสมตามธรรมชาติและสายพันธุ์ย่อย) ส่วนที่ยังไม่สามารถเพาะเลี้ยงได้ คือสายพันธุ์ที่มีถิ่นกำเนิดตามเกาะ หรือถิ่นฐานทางใต้ เช่น รองเท้านารีเกาะช้าง และรองเท้านารีขาวสตูล เป็นต้น ซึ่งชอบอากาศร้อนชื้น การประสบความสำเร็จในการเพาะขยายพันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีนั้น ได้ช่วยแก้ปัญหาการลักลอบนำกล้วยไม้ออกจากป่าธรรมชาติซึ่งจะทำให้กล้วยไม้สูญพันธุ์ได้

            สำหรับพื้นที่โครงการฯ ที่พัฒนาให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเพื่อการเรียนรู้ และการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ก็มีส่วนสำคัญต่อการส่งเสริมให้ประชาชนในพื้นที่มีรายได้เพิ่มขึ้นจากการท่องเที่ยว ทำให้ประชาชนเกิดจิตสำนึกในการมีส่วนร่วมอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีที่ใกล้สูญพันธุ์

            กล้วยไม้รองเท้านารี (Lady’s slipper) เป็นพืชในวงศ์กล้วยไม้ที่เจริญเติบโตอยู่บนพื้นดินหรือพื้นหิน ซึ่งมีไม้ผุ หินผุ ปกคลุมเป็นชั้นหนาพอสมควร เนื่องจากระบบรากต้องการอินทรียวัตถุที่มีคุณสมบัติค่อนข้างโปร่ง ทั้งยังมีรองเท้านารีบางชนิดที่อาศัยขึ้นบนพื้นผิวของกิ่งไม้ในสภาพภูมิประเทศที่เป็นภูเขา มีระดับพื้นที่สูงเหนือน้ำทะเลมาก มีอากาศเย็นในเวลากลางวัน และค่อนข้างเย็นจัดในเวลากลางคืน

IMG_0508-

            แหล่งกำเนิดของกล้วยไม้รองเท้านารีอยู่ในภูมิภาคเอเชีย โดยกระจายพันธุ์อยู่ตามธรรมชาติ เริ่มจากแนวเทือกเขาหิมาลัยลงมาสู่ตอนล่าง ดังเช่นตั้งแต่ประเทศจีนตอนใต้ลงมาสู่ อินเดีย พม่า ไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์ ปัจจุบันมีการค้นพบกล้วยไม้รองเท้านารีแล้วไม่น้อยกว่า ๕๕ ชนิด

            ในประเทศไทย ป่าไม้บางแห่งยังขาดความอุดมสมบูรณ์และขาดความชุ่มชื้น ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญต่อการเจริญเติบโตของกล้วยไม้ อีกทั้งยังมีการลักลอบเก็บกล้วยไม้รองเท้านารีออกจากป่า เพื่อส่งไปจำหน่ายยังต่างประเทศเป็นจำนวนมาก จนน่าเป็นห่วงว่าจะเกิดการสูญพันธุ์ เมื่อความทราบถึง สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เมื่อเดือนมีนาคม ปี ๒๕๔๗ พระองค์ได้มีพระราชดำริ ความโดยสรุปคือ ให้พิจารณาหาวิธีการในการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารี ซึ่งเป็นกล้วยไม้ไทยที่หายากและใกล้จะสูญพันธ์ไปจากแผ่นดินไทยแล้ว

            กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ได้สนองพระราชดำริ โดยใช้พื้นที่อุทยานแห่งชาติดอยอินทนนท์ จัดตั้ง “โครงการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์” ขึ้น ภายในพื้นที่โครงการฯ มีการตกแต่งภูมิทัศน์ให้สวยงามด้วยสวนดอกไม้ กล้วยไม้ และโดยเฉพาะนางพญาเสือโคร่ง ไม้ดอกยืนต้นขนาดใหญ่ที่จะเปลี่ยนป่ารอบอ่างเก็บน้ำให้เป็นสีชมพูในช่วงเดือนมกราคมของทุกปี ซึ่งได้สร้างความประทับใจแก่ผู้มาเยี่ยมชม ที่นอกจากจะได้รับความรู้เกี่ยวกับกล้วยไม้รองเท้านารีสายพันธุ์ต่าง ๆ แล้ว ยังได้ชมบรรยากาศที่สวยงาม เจริญตา เจริญใจ อีกด้วย

เส้นทาง : โครงการอนุรักษ์พันธุ์กล้วยไม้รองเท้านารีอินทนนท์

อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่