ศูนย์บริการและพัฒนาที่สูงปางตองตามพระราชดำริ

๒๔ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๓๗ เสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎร และนักเรียนโรงเรียนปางตองร่มเกล้าฯ

             ศูนย์บริการและพัฒนาที่สูงปางตองตามพระราชดำริ หรือเรียกขานโดยย่อว่า “ศูนย์ปางตอง” ตั้งอยู่ที่หมู่ ๔ ตำบลหมอกจำแป่ อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน จังหวัดแม่ฮ่องสอน ระยะทางห่างจากตัวเมืองประมาณ ๓๖ กิโลเมตร มีพื้นที่รับผิดชอบ ประมาณ ๕,๕๐๐ ไร่ เริ่มดำเนินการสร้างความมั่นคงตามแนวชายแดน ในปี ๒๕๒๖ และได้พัฒนามาอย่างต่อเนื่อง จนเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์นิเวศเกษตรอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ ๗ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๘ ปัจจุบัน นอกจากศูนย์ปางตองจะเป็นที่ตั้งของเรือนประทับแรมปางตองแล้ว ยังเป็นศูนย์การเรียนรู้ด้านการพัฒนาพื้นที่สูงตามแนวพระราชดำริ ซึ่งทำหน้าที่สนับสนุนปัจจัยการผลิตที่จำเป็น และทำการวิจัยเชิงพัฒนาเพื่อต่อยอดและประยุกต์ใช้ในระดับชุมชน รวมไปถึงการเผยแพร่องค์ความรู้ สร้างเครือข่าย และขยายผลไปสู่พื้นที่เป้าหมาย ที่มุ่งสู่ การพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนด้วย

             ภาพไอหมอก ซึ่งเป็นกลุ่มละอองน้ำที่ลอยตัวอยู่ในระดับต่ำเหนือผืนน้ำที่งามระยิบระยับเมื่อสะท้อนแสงทองในยามเช้า ท่ามกลางความสงบเงียบแห่งป่าสนของ “ปางอุ๋ง” จังหวัดแม่ฮ่องสอน ที่โอบล้อมอยู่ เป็นสิ่งที่ทำให้ผู้คนจำนวนมากมุ่งมั่นที่จะไปท่องเที่ยวในพื้นที่ห่างไกลแห่งนี้ให้ได้แม้เพียงครั้งหนึ่งในชีวิต โดยน้อยคนนักที่จะรู้ว่า อ่างเก็บน้ำบนภูเขาสูงแห่งนี้ เป็นส่วนหนึ่งของโครงการ

             ศูนย์บริการและพัฒนาที่สูงปางตองตามพระราชดำริ เกิดจากแนวพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่ทรงเห็นว่าพื้นที่ชายแดนพม่าแห่งนี้มีปัญหาด้านความมั่นคงปลอดภัย เนื่องจากฝั่งพม่ามีกองกำลังติดอาวุธหลายฝ่าย ทั้งยังมีการปลูกพืชเสพติดและการแปรรูป จนถึงขั้นตอนการขนส่งข้ามชายแดน รวมไปถึงการบุกรุกพื้นที่ป่า เข้าตัดไม้ทำลายป่า ทั้งสอง พระองค์จึงมีพระราชดำริให้สร้างความมั่นคงแนวชายแดน ด้วยการรวบรวมและพัฒนาความเป็นอยู่ชาวไทยภูเขาในพื้นที่ โดยจัดสรรที่อยู่อาศัย และที่ทำกินให้เป็นหลักแหล่ง ตลอดจนสร้างอ่างเก็บน้ำ ส่งเสริมอาชีพ พร้อมไปกับการฟื้นฟูอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติให้สมบูรณ์ยั่งยืน

๑๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๔๐ เสด็จพระราชดำเนินไปทอดพระเนตรอ่างเก็บน้ำปางตอง ๒ (ปางอุ๋ง)

             การดำเนินงานของโครงการฯ เริ่มต้นจาก โครงการพระราชดำริปางตอง ๑ (ห้วยมะเขือส้ม) ต่อมาเมื่อการพัฒนาพื้นที่ประสบความสำเร็จอย่างดีแล้ว จึงขยายขอบเขตเป็นโครงการพระราชดำริปางตอง ๒ (ปางอุ๋ง) หลังจากนั้นยังดำเนินการต่อไปยังโครงการพระราชดำริปางตอง ๓ (แม่สะงา- หมอกจำแป่) ตามมาด้วย โครงการพระราชดำริปางตอง ๔ (พระตำหนักปางตอง) เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๗ ซึ่งพื้นที่พระตำหนักปางตอง ตามโครงการพระราชดำริปางตอง ๔ นี้ ได้รวมถึงบริเวณโดยรอบที่ได้รับการพัฒนาไปพร้อมด้วย ต่อจากนั้น เมื่อวันที่ ๗ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๘ โครงการพระราชดำริปางตอง ได้รับการจัดตั้งเป็นศูนย์บริการและพัฒนาที่สูงปางตองตามพระราชดำริ

๒๒ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๔๒ เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรความก้าวหน้าในการดำเนินงานของศูนย์ปางตอง

เส้นทาง : ศูนย์บริการและพัฒนาที่สูงปางตองตามพระราชดำริ

ปางตอง ๑ (ห้วยมะเขือส้ม)

ปางตอง ๒ (ปางอุ๋ง)

ปางตอง ๓ (แม่สะงา- หมอกจำแป่)

ศูนย์บริการและพัฒนาฯ