สำหรับความเป็นมาของศูนย์หัตถกรรมชุมชนวัดธาตุประสิทธิ์ นั้น เริ่มต้นเมื่อวันที่ ๑๓ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๕ เมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พร้อมด้วย สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาสยามบรมราชกุมารี และสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี ได้เสด็จพระราชดำเนินไปทรงทอดผ้าพระกฐินต้น ณ วัดธาตุประสิทธิ์ หมู่ที่ ๔ ตำบลนาหว้า อำเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม ในโอกาสดังกล่าวได้มีราษฎร ๖ คน ที่รอรับเสด็จ ทูลเกล้าฯ ถวายผ้าไหมแด่สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง เมื่อทอดพระเนตรเห็นผ้าไหมมีลวดลายสวยงาม และมีความเป็นเอกลักษณ์ พระองค์ทรงพอ พระราชหฤทัย จึงมีพระราชเสาวนีย์ให้จัดตั้งและส่งเสริมกลุ่มทอผ้าไหมของอำเภอนาหว้าให้เป็น “กลุ่มทอผ้าไหมกลุ่มแรก ของมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ” ขึ้นเมื่อวันที่ ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๕ และทรงมอบหมายให้ราษฎรที่รอรับเสด็จทั้ง ๖ คน ซึ่งเป็นช่างทอผ้าอยู่แล้ว ให้ทอผ้าไหมเพิ่มขึ้นอีก คนละ ๖ ผืน ต่อมา เมื่อได้ทอดพระเนตรผ้าไหมที่ทอขึ้นใหม่แล้ว พระองค์ได้มีพระราชเสาวนีย์ให้เพิ่มจำนวนผ้าไหมที่ทอขึ้นใหม่ และให้นำขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายเป็นประจำ เดือนละหนึ่งครั้ง หรือสองเดือนหนึ่งครั้ง โดยทรงมอบหมายให้ท่านผู้หญิงสุประภาดา เกษมสันต์ ณ อยุธยา ราชเลขานุการในพระองค์เป็นผู้ประสานงาน และออกเยี่ยมกลุ่มช่างที่ทอผ้าไหมเป็นประจำทุกเดือน เพื่อรับทราบปัญหาและความต้องการของประชาชนอย่างใกล้ชิด