ฟาร์มตัวอย่างตามพระราชดำริ หนองปลาค้อเฒ่า บ้านโพนทา ตำบลกุตาไก้ อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม นอกจากจะเป็นแหล่งอาหารของชุมชนที่สร้างผลผลิตทางการเกษตรได้พอเพียงตลอดทั้งปี และเป็นที่จ้างงาน ตลอดจนที่เรียนรู้การเกษตรที่ถูกต้องเหมาะสม เช่นเดียวกับ ฟาร์มตัวอย่างฯ แห่งอื่น ๆ แล้ว ฟาร์มตัวอย่างแห่งนี้ยังเป็นส่วนสำคัญในการแก้ปัญหาน้ำท่วม ด้วยการบริหารจัดการน้ำบริเวณต้นน้ำและปลายน้ำของพื้นที่โครงการได้อย่างเหมาะสมอีกด้วย มิใช่เพียงเท่านั้น หากแต่ยังได้ปรับปรุงแนวบ่อเลี้ยงปลาภายในคันกั้นน้ำให้เชื่อมต่อกัน ส่งผลให้พื้นที่แห่งนี้ซึ่งเดิมเป็นที่ลุ่มหนองน้ำ ใช้เป็นคลองระบายน้ำในช่วงฤดูฝน ซึ่งสามารถช่วยแก้ไขปัญหาน้ำท่วมขังช่วงฤดูน้ำหลากให้แก่พื้นที่ใกล้เคียงโดยรอบได้ ยังได้ใช้เป็นแหล่งเก็บกักน้ำไว้ใช้ในฤดูแล้งให้แก่พื้นที่โครงการและพื้นที่การเกษตรข้างเคียง ประมาณ ๓๐๐ ไร่ ได้ด้วย
ผังบริเวณของฟาร์มตัวอย่างฯ หนองปลาค้อเฒ่า แสดงการจัดสรรพื้นที่เลี้ยงสัตว์น้ำซึ่งเป็นที่รองรับน้ำหลากในฤดูฝน และสร้างความชุ่มชื้นในฤดูแล้ง
จุดเริ่มต้นของโครงการฟาร์มตัวอย่างฯ หนองปลาค้อเฒ่า เริ่มขึ้นเมื่อวันที่ ๒๘ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๘ จากการที่ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน และราษฎรของ ๒ ตำบล คือ ตำบลกุตาไก้ และตำบลนามะเขือ อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม เข้าเฝ้าฯ ทูลเกล้าฯ ถวายฎีกา สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ขณะเสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรบ้านวังกะเบา หมู่ที่ ๔ และหมู่ที่ ๖ ตำบลโคกสว่าง อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม เพื่อขอพระราชทานความช่วยเหลือด้านการพัฒนาอาชีพ ให้แก่ราษฎร พร้อมกับได้ทูลเกล้าฯ ถวายที่ดินบริเวณหนองปลาค้อเฒ่า จำนวน ๙๗๙ ไร่ ซึ่งเป็นหนองน้ำที่มีน้ำท่วมในฤดูฝน สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงรับทราบเรื่องด้วยความสนพระราชหฤทัย และมีพระราชเสาวนีย์ให้หน่วยงาน ที่เกี่ยวข้องให้ความช่วยเหลือด้วยการจัดทำ โครงการฟาร์มตัวอย่างฯ หนองปลาค้อเฒ่า โดยให้มุ่งเน้นการเป็นแหล่งส่งเสริมอาชีพด้านการประมง และการเพาะปลูกพืช
ฟาร์มตัวอย่างฯ หนองปลาค้อเฒ่า ได้เริ่มดำเนินการโดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้องร่วมกันสนองพระราชดำริ จัดการทรัพยากรที่ดินและน้ำ จัดสรรพื้นที่ทำกินและที่ดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ของโครงการ ซึ่งจัดเป็น ๔ ส่วน ตามหลักเกษตรทฤษฎีใหม่ ในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด ได้แก่ พื้นที่ส่วนที่ ๑ ขุดสระ เพื่อศึกษาและพัฒนาการเลี้ยงสัตว์น้ำ และปลูกพืชน้ำหลากหลายชนิด รวมทั้งใช้เป็นพื้นที่รับน้ำฝนในฤดูน้ำหลาก และใช้เป็นแหล่งน้ำเสริมการเพาะปลูกในฤดูแล้ง พื้นที่ส่วนที่ ๒ ใช้ปลูกข้าว เพื่อเป็นอาหารสำหรับใช้ในโครงการฯ ให้เพียงพอตลอดทั้งปี พื้นที่ส่วนที่ ๓ ใช้ปลูกไม้ผล ไม้ยืนต้น พืชไร่ และพืชสมุนไพร พื้นที่ส่วนที่ ๔ ใช้เป็นที่อยู่อาศัยของเจ้าหน้าที่ฟาร์มตัวอย่างฯ และโรงเรือนต่าง ๆ
บ้านโพนทา ตำบลกุตาไก้ อำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม