ก่อนเกิดโครงการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำอันเนื่องมาจากพระราชดำรินั้น ราษฎรในพื้นที่ต้องประสบกับความเดือดร้อนจากปัญหาการขาดน้ำ ทั้งเพื่อการอุปโภคบริโภคและการทำการเกษตร จนถึงช่วงปลายปี ๒๕๓๘ เมื่อวันที่ ๑๖ พฤศจิกายน ในคราวที่ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรบ้านกุดสะกอย ตำบลโพธิไพศาล อำเภอกุสุมาลย์ จังหวัดสกลนคร ได้มีราษฎรบ้านโพนแพง จังหวัดสกลนคร ทูลเกล้าฯ ถวายฎีกาว่า ราษฎรประสบปัญหา ในการทำนาเนื่องจากฝนทิ้งช่วง ทำให้ขาดแคลนน้ำ พระองค์จึงมีพระราชเสาวนีย์ให้กรมชลประทานพิจารณาจัดหาแหล่งน้ำเพื่อช่วยเหลือราษฎร ซึ่งนำไปสู่การจัดตั้ง โครงการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ที่เริ่มดำเนินงานก่อสร้างในปี ๒๕๓๙ แต่ได้เกิดปัญหาที่ทำให้โครงการต้องหยุดชะงักไประยะหนึ่งกับการแก้ปัญหากรณีที่มีกลุ่มบุคคลเข้ามากว้านซื้อที่ดินและปลูกต้นไม้ เพื่อเรียกร้องเงินค่าทดแทนทรัพย์สิน อย่างไรก็ตาม ในที่สุดก็สามารถดำเนินงานให้สำเร็จลุล่วงได้ในปี ๒๕๕๐ ซึ่งโครงการฯ สามารถสร้างประโยชน์สุขให้แก่ราษฎรได้ตามพระราชประสงค์ในสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง