ถ้ามองย้อนกลับไปในอดีต จะเห็นได้ว่าสถานการณ์ใน ๓ จังหวัดชายแดนภาคใต้ ภายนอกหมู่บ้านรอตันบาตู ไม่เคยมีความสงบอย่างแท้จริงเลย มีแต่การมุ่งทำร้าย เข่นฆ่าเจ้าหน้าที่ของรัฐ ทหาร ตำรวจ รวมไปถึงผู้บริสุทธิ์ที่ให้ความร่วมมือกับรัฐ ซึ่งผู้คนเหล่านี้นอกจากการเป็นเจ้าหน้าที่แล้ว อีกสถานะหนึ่งก็คือ การเป็น “ผู้นำครอบครัว” ที่เมื่อชีวิตถูกกระทำให้ต้องจบลง ภรรยาและลูกย่อมจะได้รับความลำบาก โดยเฉพาะในสังคมมลายูนั้น ผู้หญิงมักถูกให้คุณค่าโดยการผูกโยงไว้กับการเป็น “ภรรยา” เมื่อขาดสามี ไม่มีผู้ชายเป็นผู้นำครอบครัว แล้ว คุณค่าของหญิงหม้ายจะถูกลดทอนลง กลายเป็นคนอ่อนแอที่ต้องถูกสอดส่องดูแลจากชุมชน แม้การแต่งงานใหม่จะเป็นการคืนคุณค่าของความเป็นผู้หญิงให้สมบูรณ์ได้อีกครั้ง ด้วยการมีผู้ชายคอยชี้นำ ปกป้องดูแล แต่หญิงหม้ายส่วนใหญ่จะแต่งงานเป็นภรรยาคนที่สอง ทำให้ต้องพบกับการด้อยค่า จากการให้คุณค่าภรรยาคนต่อมาไม่เท่าภรรยาคนแรก นำไปสู่การใช้ความรุนแรงเชิงกายภาพ หรือการแสวงหาผลประโยชน์จากหญิงหม้าย กลายเป็นปัญหาของสถาบันครอบครัว ที่ส่งผลกระทบต่อชุมชุนในที่สุด