ฟาร์มตัวอย่างในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ บ้านไอปาโจ เป็นโครงการที่ดำเนินงานต่อเนื่องจากหมู่บ้านศิลปาชีพนิคมสร้างตนเองสุคิริน บ้านเล็กในป่าใหญ่ บ้านไอปาโจ ซึ่งเป็นหมู่บ้านที่ขยายผลจากนิคมสร้างตนเองสุคิริน ตามพระราชดำริในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่มีพระราชประสงค์ให้ช่วยเหลือราษฎรในนิคมสร้างตนเองสุคิริน ให้มีอาชีพ มีรายได้ พร้อมกับการรักษาภูมิปัญญาด้านศิลปหัตถกรรม วัฒนธรรมท้องถิ่นไว้สืบไป ปัจจุบันฟาร์มตัวอย่างฯ บ้านไอปาโจ นอกจากจะเป็นสถานที่เรียนรู้ด้านการเกษตร และเป็นแหล่งผลิตอาหารของชุมชนที่มีพืชผักจำหน่ายตลอดทั้งปีแล้ว ยังเป็นที่รู้จักในการเป็นสถานที่ท่องเที่ยวผจญภัยและศึกษาธรรมชาติด้วย อาทิ กิจกรรมขับขี่รถ ATV ปั่นจักรยาน ล่องแก่ง พายเรือ เที่ยวชมเหมืองทอง และการร่อนทอง ซึ่งดึงดูดผู้คนให้เข้ามาท่องเที่ยว ทำให้เกิดเงินหมุนเวียนที่สร้างรายได้ให้ท้องถิ่น จนสามารถพัฒนาสร้างความเจริญขึ้นได้อย่างรวดเร็ว

             สำหรับ นิคมสร้างตนเองสุคิริน ที่ราษฎรในพื้นที่ได้รับพระเมตตาและพระมหากรุณาธิคุณ จากสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ให้มีอาชีพ มีรายได้ มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น เพื่อร่วมกันรักษาภูมิปัญญาด้านศิลปะ หัตถกรรมและวัฒนธรรมท้องถิ่นไว้ตั้งแต่ในระยะแรกนั้น ได้รับการจัดตั้งขึ้นในปี ๒๕๐๖ ตามพระราชบัญญัติจัดที่ดินเพื่อการครองชีพ ซึ่งตราขึ้นในสมัยรัฐบาล ฯพณฯ จอมพล ป.พิบูลสงคราม (พ.ศ. ๒๔๘๓) ซึ่งในเวลานั้น มีการจัดตั้งนิคมสร้างตนเองขึ้น รวม ๔๓ แห่ง ใน ๓๒ จังหวัด เพื่อช่วยเหลือราษฎรยากจนซึ่งขาดแคลนที่ดินทำกิน และเพื่อแก้ไขปัญหาการอพยพเข้ามาหางานทำในเมือง แต่หลังจากได้มีการจัดทำแผนพัฒนาเศรษฐกิจฉบับ ที่ ๑ (พ.ศ.๒๕๐๔-๒๕๐๙) นิคมสร้างตนเองได้ถูกปรับใช้เป็นเครื่องมือในการแก้ไขปัญหาทางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง การปกครอง และความมั่นคงของชาติ โดยเน้นการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน เพื่อเป็นต้นทุนในการพัฒนาเศรษฐกิจ และอำนวยความสะดวกในการพัฒนาชนบท เพื่อแก้ไขปัญหาความยากจนของประชาชน และมีส่วนในการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า ที่ส่งผลกระทบต่อชุมชน อาทิ การอพยพราษฎรเขตน้ำท่วมจากการสร้างเขื่อน และการจัดการกับปัญหา ความมั่นคงในเขตพื้นที่กองทัพภาคต่าง ๆ ซึ่งนิคมสร้างตนเองสุคิริน ก็จัดตั้งขึ้นเพื่อลดความรุนแรงของปัญหาชนกลุ่มน้อยในเขตพื้นที่ชายแดนภาคใต้